سوغات سرزمین نخل‌هایی که تحفه‌شان فقط سایه و میوه نیست

همشهری آنلاین - گروه زندگی: بی‌شک صنایع دستی در گردش اقتصادی و معرفی فرهنگ هر استانی تاثیرگذار است، بنابراین توجه به این مقوله و معرفی این صنایع به گردشگران اهمیت دارد؛ به ویژه که در آستانه نوروز قرار داریم.

هرچند برخی از صنایع دستی کارکرد گذشته خود را زیر سایه زندگی مدرن از دست داده، با این حال هنوز دیر نشده و می‌توانیم اکنون برای احیای صنایع دستی اقدام کنیم.

• آشنایی با حصیربافی در سیستان و بلوچستان
• ببینید | خانه حصیر ایران کجاست؟ | گشت‌وگذار در فَشتَکه ؛ نخستین روستای ملی حصیر کشور | صنایع دستی که بازار جهانی دارد

باید به این نکته نیز توجه داشته باشیم که صنایع دستی هر منطقه‌ای با منطقه دیگر تفاوت دارد، زیرا مواد اولیه برای تهیه صنایع دستی در هر منطقه‌ای متفاوت است. مثلا در جنوب، نخل درختی است که هم می‌شود زیرسایه‌اش نشست، هم می‌شود از میوه‌اش خورد و لذت برد و هم از شاخ و برگ‌های آن وسایلی برای رفاه زندگی ساخت. وسایلی مثل بادبرن، جارو، زیرانداز و زنبیل.

درخت نخل در جنوب کارکردهای زیادی دارد. از شاخه‌های آن کپر می‌سازند و از برگ‌های آن نیز برای ساختن وسایل زندگی مانند جارو، بادبزن و... استفاده می‌کنند.

در ساخت وسایل گاهی از برگ‌های خشک و گاهی از برگ‌های خیس نخل استفاده می‌شود، مثلا برای درست کردن جارو برگ‌ها را در آب می‌خیسانند تا نرم‌تر شود و سپس شروع به بافت می‌کنند.

بی دری یکی دیگر از صنایع دستی است که از شاخ و برگ نخل تهیه می‌شود و ظرفی است کوچک برای نگهداری خرما با گنجایش یک تا دو کیلو که از برگ تازه نخل ساخته می‌شود.

در سیستان و بلوچستان هم سواس بافته می‌شود که نوعی پای‌افزار محلی است که آن را از رشته‌های تازه و مرغوب «سیس» می‌بافند و به دمپایی‌های امروزی شباهت دارد، با این تفاوت که در قسمت عقب، بندی دارد که پا را در خود محکم نگاه می‌دارد.

کنگانی‌ها هم زنبیل را از برگ نخل می‌بافند، از این وسیله برای نگهداری وسایل استفاده می‌شود، این زنبیل بسیار سبک  و قابل شست و شو است که می‌تواند برایتان کاربرد بسیاری برای جا به جایی وسایل داشته باشد.

زیربشقابی، زیر دیگی و سفره هم با برگ نخل تهیه می‌شود و در خوزستان و مناطق جنوبی با قیمت مناسب فروخته می‌شود که تقریبا برای همه ما کاربرد فراوان دارند.

کپوبافی از دیگر صنایع دستی مردم جنوب و آبادانی‌هاست که با پیچیدن برگ درخت خرما به دور نی‌های مردابی تهیه می‌شود. کپوها را معمولا به شکل سبدهای دردار، بدون در و سینی‌های گرد می‌سازند. برخی اوقات نیز کپو را با کامواهای رنگی ترکیب می‌کنند و دست‌سازه‌های بینظیری به وجود می‌آورند.  

در کل اگر به جنوب سفر می‌کنید و سری به روستاها نیز می‌زنید باید بدانید که در برخی روستاها اکثر دختران و زنان صنایع دستی تولید می‌کنند و لوازم کاربردی بسیاری را با برگ‌های نخل می‌بافند، البته در بازارهای محلی نیز می‌توان این صنایع دستی را خریداری کرد.

البته قیمت برخی صنایع دستی بیشتر است. باید توجه داشت که هزینه مواد اولیه برای ساخت برخی لوازم زیاد است؛ از طرفی برای تولید و ساخت برخی از وسایل دستی زمان زیادی صرف می‌شود، بنابراین باید کیفیت و زمان صرف شده را هم برای خرید این صنایع درنظر بگیرید.

همچنین باید اگر زنبیلی بافته می‌شود برای آن ارزش بیشتری نسبت به یک سبد خارجی قائل شد تا منبع درآمد زنان و دختران روستایی قطع نشود.